Á blikkandi bláum ljósum

Það er afar mikilvægt að Reykvíkingar geri sér grein fyrir samgöngustefnu núverandi bogaryfirvalda og alvarlegum afleiðingum hennar.

 

Sú stefna á rætur að rekja í „and-

bílastefnu“ ýmissa umhverfissinna sl. 

40 ár. Henni er ætlað að bylta ferða-

venjum borgarbúa með samgöngu-

samningi við ríkið þar sem borgaryf-

irvöld afþakka vegaframkvæmdir frá 

ríkinu fyrir tugi milljarða á næstu ár-

um, og með hindrunum um alla 

borg sem eiga að hægja á allri umferð.

 

 

Í bókun Besta flokksins, Samfylk-

ingar og Vinstri grænna í borgarstjórn 

þann 17. apríl 2012, segir um þennan samning: 

„Með þessum samningi verður stigið 

afar mikilvægt skref í aðkomu ríkisins 

að rekstri almenningssamgangna og ef 

vel er haldið á spilum gæti hér verið 

um að ræða upphafið að algerri bylt-

ingu í samgöngum á höfuðborgarsvæð-

inu.“

 

 

Þar höfum við það. Stefnt er að 

„byltingu“ en sú bylting, eins og allar 

sósíalískar byltingar, er byggð á mis-

skilningi.

 

Umferðarþungi og fólksfjöldi

 

Ein áhrifaríkasta 

kenning einkabílaandstæðinga felst í 

þeirri alhæfingu að einkabílum í um-

ferð fjölgi í réttu hlutfalli við það rými 

og þau mannvirki sem honum eru ætl-

uð: „Bættu við akrein og hún fyllist af 

einkabílum. Bættu við bílastæðum og 

þau fyllast líka. Þess vegna þarf að 

rjúfa vítahringinn með því að herja á 

einkabílinn.“

 

 

Þessi kenning er sannfærandi en 

hún er röng. Hún á ekki við á höfuð-

borgarsvæðinu og yfirleitt ekki á Ís-

landi, því umferðarþungi er fyrst og 

síðast háður fólksfjölda. Það er rétt að 

einkabílaeign er almennari hér á landi 

en í nágrannalöndum okkar. En hún er 

reyndar svo almenn að við nálgumst 

þau mörk að vera með ökutæki á hvert 

ökuskírteini. Verði því marki náð segir 

það sig sjálft að ökutækjum í umferð 

fjölgar ekki umfram ökumenn því eng-

inn ekur tveimur bílum samtímis.

 

Framfarir eða pólitísk þvingun

 

Annar galli á blindri andstöðu við 

einkabíla felst í vanmati á þeim öru 

framförum sem orðið hafa á einkabílum 

á sl. 10-20 árum. Þetta á ekki síst við 

um stóraukna eldsneytisnýtingu, orku-

sparnað og miklu minni loft- og hávaða-

mengun en bifreiðar ollu fyrir einungis 

áratug. Auk þess eru stöðugt í deigl-

unni rannsóknir og tilraunir með raf-

bíla, minni borgarbíla og margvíslegan 

tölvubúnað sem miðar að stórauknu 

umferðaröryggi.

 

Heildarsýn á samgöngumál

 

Fordómar borgaryfirvalda persónu-

gera einkabíla sem holdtekju hins illa 

og skilgreina stofnbrautir sem sérstök 

mannvirki þeirra. Þess vegna á að 

frysta stofnbrautaframkvæmdir.

 

 

En hér horfa menn fram hjá þeirri 

staðreynd að stofnbrautarframkvæmd-

um er í síauknum mæli ætlað að draga 

þunga umferð frá nærumhverfi okkar, 

færa hana í stokka og endurheimta 

vistvænt umhverfi, draga úr slysa-

hættu, draga úr hávaða- og loftmengun 

bíla í lausagangi, styrkja öryggisþætti 

er lúta að sjúkraflutningum og al-

mannavörnum og auka almenna hag-

kvæmni og skilvirkni. Gegn allri þess-

ari viðleitni er nú unnið með fordómum.

 

 

Við eigum ekki að einblína á einn 

samgöngukost og herja á hann. Við eig-

um að skoða samgöngur í heild með 

opnum huga og vinna markvisst og vís-

indalega gegn öllum neikvæðum þátt-

um umferðar.

 

Umferðaslys og tómlæti

 

Hér vega auðvitað þyngst alvarleg 

umferðarslys. Kostnaður samfélagsins 

vegna alvarlegra umferðarslysa var 

metin á 23 milljarða króna á verðlagi 

ársins 2009. Þó verða perónulegir 

harmleikir skelfilegra slysa aldrei 

metnir til fjár.

 

 

Í Reykjavík eiga sér stað 43% af öll-

um alvarlegum umferðarslysum hér á 

landi. Af 20 hættulegustu gatnamótum 

landsins eru 19 þeirra í Reykjavík. Allar 

tölur sýna að gerð mislægra gatnamóta 

þar sem áður voru umferðarþung 

gatnamót í plani, útrýma nær alveg 

slysum á slíkum stöðum. En hver eru 

viðbrögðin við þessum staðreyndum?

 

 

Framlög til nýframkvæmda og við-

halds á umferðarmannvirkjum í 

Reykjavík á árunum 2007-2011 voru 

2,1. %. af heildarframlagi ríkisins til 

samgöngumála. Á árinu 2011 var hlut-

fallið einungis 1%. Á árinu 2012 var 

þetta framlag 0% og svo á að verða 

næsta áratuginn samkvæmt byltingar-

samningum sem borgaryfirvöld gerðu 

við ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardótt-

ur. Þar með verða fimm áætluð mislæg 

gatnamót, samkvæmt gildandi aðal-

skipulagi, slegin af.

 

 

Við Reykvíkingar eigum eftir að 

upplifa byltingar í samgöngumálum. 

En það verða byltingar í frjálsri þróun 

samgönguhátta – tæknibyltingar og 

byltingar í lífsstíl einstaklinga 

sem ráða sjálfir lífi sínu og ferðamáta.

 

 

Pólitískar byltingar borgaryfirvalda 

eru hins vegar byggðar á misskilningi 

og keyrðar áfram, eins og allar sósíal-

íksar byltingar, af hroka, þvingunum 

og afturhaldssemi.